12 bin yıllık geçmişi ile dünyanın ilk tapınağı olarak kabul edilen Göbeklitepe, tarihi tüm dikkatleri üzerine çekiyor.
Şanlıurfa'nın Haliliye ilçesinde yer alan tarihi mabet, UNESCO Kültür Miras Kalıcı Listesine girdikten sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından da 2019'a adı verildi. 2019'un Göbeklitepe Yılı ilan edilmesiyle turistlerin ilgi odağı olan tarihi yapı ile Şanlıurfa da, yerli ve yabancı turist akınına uğradı.
GÖBEKLİTEPE'NİN BENZERİ KOMŞU İLDE
Her platformda ilgi gören Göbeklitepe'nin 2019 ile daha da öne çıkması beklenirken, dünyanın en eski tapınağının bir benzeri de Mardin'de bulundu. Komşu il Mardin'in Dargeçit İlçesinin Ilısu Mahallesi'ndeki Boncuklu Tarla'sında 2012 yılında kazı çalışmaları başlamıştı. Yaklaşık 6 yıl süren kazılarda Göbeklitepe ile benzer özellikler taşıyan başka bir tapınak ortaya çıktı. Mardin'deki tapınağın 4 steli bulunduğu kaydedilirken , arkeologlar tarafından da yapının ise 11 bin 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor.
GÖBEKLİTEPE'YE GÖLGE DÜŞÜRDÜ İDDİASI
Dünyanın ilk tapınağı Göbeklitepe'ye benzerliği ile dikkatleri çeken Mardin'deki tapınağın ise kısa bir süre sonra Göbeklitepe'ye gölge düşürdüğü iddia edildi. Gerek büyüklüğü gerekse de yapısıyla Göbeklitepe ile benzer olan tapınağın daha eski olduğu iddiası, kısa sürede dillendirildi. Öyle ki, yapının ilgi görmesini istediklerini kaydeden kazı bölgesindeki vatandaşlar, tapınağın Göbeklitepe'den eski olduğunu iddia etmeye başladı.
'GÖBEKLİTEPE'DEN BİN YIL ÖNCESİ...'
Geçtiğimiz günlerde açıklama yapan Mardin Artuklu Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İbrahim Özcoşar ise bu yapının Mardin'in üstlendiği rolü ortaya çıkaracağını kaydetti. Tapınağın Tarihin Sıfır Noktası Göbeklitepe'den eski olduğu düşüncesine yönelik açıklama yapan Özcoşar, “Boncuklu Tarla'daki kazı alanı tam olarak da Göbeklitepe'deki bulguları destekleyen, hatta ondan bin yıl daha öncesine giden bazı bulgular içeriyor. Bunun bilim dünyasını heyecanlandıran bir keşif olduğunu düşünüyorum. Burada yapılacak çalışmalarla tarih yeniden yazılacaktır" sözlerine yer verdi.
'TARİH, GÖBEKLİTEPE'DE YAZILDI'
Mardin'deki kazılar günbegün konuşulmaya devam ederken, "Tarih, Göbeklitepe ile yazıldı" diyen Şanlıurfalılar, duruma tepki gösterdi. Araştırmaların devam ettiği komşu ilde resmi veriler olmadan yapılan açıklamalar, tepkileri daha da arttırıyor.
Konu ile ilgili özel açıklamalarda bulunan Şanlıurfa Rehberler Odası (ŞURO) Başkanı Müslüm Çoban da, Göbeklitepe'nin insanlık tarihinin mihenk taşı olduğunu aktardı.
ÇOBAN: GÖBEKLİTEPE MİHENK TAŞI
Göbeklitepe'nin üzerindeki işlemelerin hiçbir yapıda olmadığını kaydeden Çoban, "Öncelikle Boncuklu Tarla'nın 11 bin 500 olduğuna dair bir veri yok. Sadece bazı uzman ve arkeologlar öyle söylüyor, tam bir veri yok. Boncuklu Tarla da arkeoloji için önemli tabii ki. 11 bin de olsa 12 bin de olsa hatta Göbeklitepe'den eski de olsa Göbeklitepe ile kıyas yapılması hoş değil. Her yerin kendine özgü özellikleri var. Boncuklu Tarla'nın yapısına baktığımızda üzerinde Göbeklitepe'de olduğu gibi semboller yok, çizimler yok. Göbeklitepe şu anda neolitiğin zirvesi diyebiliriz. Çok büyük bir işçilik var. Üzerinde ki o işlemeler, o kabartmalar hiçbir yerde görülmemiştir. Artık Güneydoğu Mezopotamya'da Göbeklitepe kültürü denen bir kültür gelişti. Göbeklitepe tek değil Nevali Çori'de de var, karahantepe'de de var. Ama hiç biri Göbeklitepe kadar eski değil. Göbeklitepe bir mihenk taşı" ifadelerine yer verdi.
'KENDİLERİNİ DUYURMAK İÇİN GÖBEKLİTEPE'Yİ KULLANIYORLAR'
"Boncuklu Tarla Göbeklitepe'den daha eski" yorumlarına yanıt veren Çoban, bu ifadenin doğru olmadığını söyledi. Bazı arkeologların adını ön plana çıkarmak için bu sözleri sarf ettiğini iddia eden Çoban, "Şu var maalesef. Bazı arkeologlar, bazı isimler kendilerini duyurmak için ister istemez Göbeklitepe ile kıyaslama yapıyor. Halk tarafından tanınması, bilinmesi ya da magazinsel duruma gelmesi için Göbeklitepe'yi kullanıyor. Ama isminin önünde bilim adamı sıfatı var ise o tür tanımlamalar yapması hoş değil. O bakımdan Göbeklitepe'den daha eski gibi ifadeler kullanılması benim açımdan uygun olmayan bir durumdur. Şu anda bulunan yerde tarihi yazacak bir bulgu yok. Bu cümlemin altını çiziyorum. Göbeklitepe’de ise tarihin yeniden yazılmasına vesile olan buluşlar var. İşi biraz anlayan, bilen varsa, Boncuklu Tarla'yı da görürler, Göbeklitepe’yi de görürler. Göbeklitepe ile birlikte hem tarihte hem arkeolojide gerçekten büyük devrimler ortaya konmuştur" diye konuştu.
'GÖLGELEMEZ, PERDELEMEZ'
Göbeklitepe'de devam edilecek kazılar ile daha eski yapıların ortaya çıkabileceğini aktaran Çoban, şu sözlere yer verdi:
"Göbeklitepe kazısının çok az bir kısmı ortaya çıktı. Arkeologların orada 80 yıllık çalışmaları hala var. Birçoğu belki de hala toprağın altında. Göbeklitepe kazıldıkça, yeni bulgular ortaya çıkacak. Arkeologlar doğru yorumladıkça hem insanlık, hem dünya tarihi açısından çok önemli bulgular çıkacak. Göbeklitepe kazılarının devam etmesi lazım. İnsanlık tarihini aydınlatacak çok bulgu var elimizde. Bir ören yeri, başka bir yeri perdelemez, gölgelemez."
'GÖBEKLİTEPE BİR DEVRİM BAŞLATTI'
Başka bir tarihi yapının Şanlıurfa'nın turizmini olumsuz yönde etkilemeyeceğini de ekleyen Çoban, Göbeklitepe'nin bir devrim başlattığını belirtti. Çoban, "Urfa'nın turizmini etkilemez. Boncuklu Tarla da bizim bir değerimiz, tarihimiz. Tarihi yerler tüm insanlığa aittir. Göbeklitepe de sadece bizim değil, bütün insanlığın. Boncuklu Tepe çıktı diye, turistler Urfa'ya gelmemezlik, Göbeklitepe'ye gelmemezlik etmez. Tam tersi Göbeklitepe'ye ilgi daha da artar. Belki Urfa'da Göbeklitepe'den daha eski yerlerde çıkar ama Göbeklitepe mihenk taşı olduğu için ilgi her geçen yıl artacak. Başak bir yer bulunsa bile, daha eski bir yer bulunsa dahi Göbeklitepe insanlık tarihi açısından bir devrim başlattı. Bu devrim Göbeklitepe ile başladığı için başka yer Göbeklitepe'yi perdelemez" diyerek sözlerine son verdi.
BİHA
YORUMLAR